Plaats:
Batavia Residentie:
West-Java Regio:
Java Ligging:
Batavia (nu Jakarta) ligt aan de noordkust van West-Java. De 'Europese' wijk Tjideng lag ten westen van het centrum van de stad.
Geïnterneerden: oude mannen; vrouwen en kinderen Andere naam: Bunsho I Kamp 1 Aantal geïnterneerden: 11.337 Aantal doden: 434 Informatie: Vanaf augustus 1942 fungeerde Tjideng als 'beschermde wijk' voor 'Europese' vrouwen en kinderen uit Batavia. Later werd de wijk verzamelkamp voor geïnterneerden uit geheel Java, hoewel het kamp geleidelijk werd verkleind. In de laatste oorlogsmaanden zaten meer dan 10.000 vrouwen en kinderen opeengepakt in ongeveer 220 woonhuizen en andere gebouwen. Van april 1944 tot april 1945 was kapitein Sone (Sonei, Sonai) algemeen commandant van het kamp. Zijn grillige, wrede optreden maakte hem berucht. Commandant: Kondo Hachiro; Sonei Kenichi; Sakai Sado Hoofdbewakers: Shijo; Nagaoka; Ogata Suehiro; Kato; Yamamoto Eiji; Kondo; Tanaka; Ishii; Matsuyama; Iino; Noda; Oohara; Fukishima; Hasegawa; Iwabuchi Bewaking: Inheems politiepersoneel; heiho's Kampleiding: mw. M.S. Willinge-Sligcher; mw. M.E.J.M. Abarbanel-Reeder; mw. A.M. Roorda van Eysinga; mw. J.Ch. de Quant; mrs. Nicholson Literatuur: Liesker, H.A.M. e.a., Je denk, ken niet, maar kèn!! (Waddinxveen 1997) Stouw-Lengkeek, E.G. van der, De hel van Tjideng. Herinneringen van Bep Groen, ex-gevangene Jappenkamp, oktober '42-december '45 (Barneveld 1995) Oort, B. van, Tjideng reunion. A memoir of World War II on Java (Victoria 2008) Sorber, A., Dagboek vrouwenkamp Tjideng 1945 (Aarle-Rixtel 1987) Kemperman, J. (red.), De Japanse bezetting in dagboeken: Tjideng (Amsterdam 2002) Roeloffs, P., Traces. Memoirs of an Indonesian wartime boyhood. Boys in Japanese P.O.W. camps (Medan 1998) Roeloffs, P., Memoires 1939-1946 (Medan 1998) Rinzema-Admiraal, W., Dit was uw Tjideng. Aspecten van de vertraagde afwikkeling van Japanse interneringskampen in Batavia met het Tjidengkamp als casus (Utrecht 1991-2) Brouwers, J., Bezonken rood (Amsterdam 1988-10) Chagoll, L. (L. Aldewerelt), Zes jaren en zes maanden. Herinneringen van een kind dat aan de nazi's is ontsnapt maar in Japanse kampen terecht is gekomen (Antwerpen/Bussum 1981) Wilton van Reede, T. en A. Onderdenwijngaard, Een draad van angst. Over Japanse vrouwenkampen op Java en het leven daarna ('s-Gravenhage 1984) Fabricius, J., Hoe ik Indië terugvond (Den Haag 1947) Ferguson, M., Chaos ('s-Gravenhage 1983) Ferguson, M., Mammie ik ga dood. Aantekeningen uit de Japanse tijd op Java 1942-1945 (Den Haag 1976) Graaff, N. van de, We survived. A mother's story of Japanese captivity (St. Lucia 1989) Hobma-Glastra, T.Y., Bandjir. Een Indische kroniek 1935-1950 (Naarden 1988) Jackson, D., Nachtmerrie op Java. Het leven in de vrouwenkampen tijdens de Japanse bezetting, 1942-1945 (Baarn 1989) Jackson, D., Java nightmare. An autobiography (Padstow 1979) Leeuwen, A. van, Bandjir: vuurstorm over Java. Een oorlogsroman die echt gebeurd moet zij
Geïnterneerden: vrouwen en kinderen Aantal geïnterneerden: 10.000 Informatie: Na de Japanse capitulatie verbeterde de situatie in de wijk Tjideng op allerlei terreinen. Het buigen voor de keizer, de appèls en de sjouwploegcorvees werden afgeschaft. De heiho's die het kamp bewaakten, werden vervangen door Japanse soldaten, buiten de poort. Het voedsel werd beter doordat fruit, suiker, brood en rijst het kamp binnenkwamen. Omdat het gedek kapot was, was ruilhandel mogelijk. Het eten kwam uit een centrale gaarkeuken totdat petroleumstellen werden uitgereikt en men zelf moest koken. Op 17 augustus kwamen de eerste kisten met medicijnen het kamp binnen, uit Japanse voorraad, en er kwamen nieuwe artsen. Met hulp van de genie werd de riolering in de wijk, die in zeer slechte staat verkeerde, hersteld. Er kwam meer woonruimte door de evacuatie van ernstig zieken, het vertrek van vrouwen en kinderen die het er ondanks de bedreigende omstandigheden op waagden het kamp te verlaten, vergroting van het kamp met enkele straatdelen en de overplaatsing van vrouwen en kinderen naar nieuwe locaties in de stad. Veel vrouwen en meisjes gingen naar kantoor om wat geld te verdienen en een dagbesteding te hebben, in afwachting van evacuatie. Onderwijs was bij gebrek aan boeken en papier tot eind 1945 niet mogelijk. Wie naar kantoor ging of (ziekenhuis)bezoeken buiten het kamp wilde afleggen, werd met bussen of vrachtwagens met Britse bewaking vervoerd. Commandant: Sakai Sado Kampleiding: mw. A.M. Roorda van Eysinga Literatuur: Liesker, H.A.M. e.a., Je denk, ken niet, maar kèn!! (Waddinxveen 1997) Stouw-Lengkeek, E.G. van der, De hel van Tjideng. Herinneringen van Bep Groen, ex-gevangene Jappenkamp, oktober '42-december '45 (Barneveld 1995) Oort, B. van, Tjideng reunion. A memoir of World War II on Java (Victoria 2008) Kemperman, J. (red.), De Japanse bezetting in dagboeken: Tjideng (Amsterdam 2002) Roeloffs, P., Traces. Memoirs of an Indonesian wartime boyhood. Boys in Japanese P.O.W. camps (Medan 1998) Roeloffs, P., Memoires 1939-1946 (Medan 1998) Rinzema-Admiraal, W., Dit was uw Tjideng. Aspecten van de vertraagde afwikkeling van Japanse interneringskampen in Batavia met het Tjidengkamp als casus (Utrecht 1991-2) Visser, A., Een merkwaardige loopbaan (Franeker 1982)